تنبلی چشم:

چشم یکی از بزرگترین نعمت هایی است که خداوند مهربان به انسان بخشیده است. ساختمان چشم از دوران جنینی تشکیل می شود و رشد و کامل شدن حس بینایی تا سالهای بعد از تولد، همچنان ادامه دارد. ساختمان چشم عمدتاً از قرنیه، عدسی و شبکیه تشکیل شده است. اگر کودکی دچار کاهش دید در یک یا هر دو چشم باشد به نحوی که حتی پس از استفاده از عینک (به منظور برطرف شدن عیوب انکساری) و یا در صورت انجام عمل جراحی (به منظور برطرف شدن عیوب ساختمانی) باز هم دید او کامل نشود و مانند سایر افراد قادر به دیدن نباشد، دچار تنبلی چشم شده است. شیوع تنبلی چشم در جهان 5-2 درصد می باشد و در کشور ما بیش از یک میلیون نفر مبتلا وجود دارد. تنبلی چشم یکی از علل نابینایی و کم بینایی خفیف تا شدید بوده و دومین علت کاهش بینایی در کودکان می باشد.

عوامل اجاد کننده تنبلی چشم به ترتیب اهمیت عبارتنداز: الف) در نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم اگر دید هر دو چشم بسیار کم باشد، هردو چشم و اگر تفاوت دید آنها زیاد باشد، چشم ضعیف تر نمی تواند تصویر آشکاری از اشیاء دریافت کند و دچار تنبلی می شود؛ ب) اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم مانند آب مروارید، پایین افتادگی پلک که باعث می شود چشم نتواند تصویر آشکاری از اشیاء دریافت کند و به تدریج دچار تنبلی شود؛ ج) لوچی یا انحراف چشم نیز می تواند باعث شود تا چشم منحرف نتواند تصویر واضحی دریافت کند و به تدریج، تنبلی در آن چشم ایجاد می شود.

عدم تشخیص و درمان به موقع تنبلی چشم می تواند موجب کاهش بسیار شدید یک یا هر دو چشم و گاهی نابینایی شود. در حالی که با تشخیص و درمان به موقع، چشم دید کامل خود را به دست خواهد آورد. بهترین سن برای تشخیص و درمان این بیماری پیش از 5 سالگی است، به همین دلیل، این دوره را سنین طلایی می نامند. هرچه تشخیص عقب بیفتد، درمان دشوارتر می شود و میزان بهبودی کمتر خواهد بود، به طوری که اگر درمان در سنین 10 تا 12 سالگی آغاز شود دید کامل نخواهد شد و پس از 12 سالگی هم اثر چندانی در بهبود دید چشم ندارد. نکته قابل توجه اینکه در بیشتر موارد، ظاهر چشم تنبل کاملاً طبیعی است و هیچ نشانه ای از بیماری در آن دیده نمی شود. به همین دلیل، پدرومادر و اطرافیان متوجه خطر مهمی که بینایی فرزندانشان را تهدید می کند، نیستند. البته در بعضی موارد ممکن است چشم تنبل، دچار انحراف (لوچی) نیز باشد، بنابراین، باید بلافاصله پس از مشاهده لوچی در چشم کودک، به متخصص مراجعه کرد.

برخی از علائم مربوط به تنبلی چشم یا سایر مشکلات چشمی که بسیار حائز اهمیت می باشند به شرح زیر است:

·        توجه بیشتر با یک چشم

·        کج کردن سر

·        انحراف و یا پائین افتادن یک چشم وقتی که کودک خسته یا بیمار است و یا در معرض نور زیاد قرار می گیرد.

·        تمایل کودک به بستن یک چشم به ویژه وقتی که در معرض نور آفتاب قرار می گیرد.

·        مالیدن چشم ها

·        پلک زدن زیاد

·        نزدیک گرفتن اشیاء به چشم

پیشگیری از تنبلی چشم:

تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم، تشخیص به موقع عوامل ایجاد کننده آن است و چون بسیاری از این عوامل برای خانواده ها ناشناخته است، چشم همه کودکان باید حداقل 3 بار قبل از دبستان در زمانهای مختلف، معاینه شود. این زمانها عبارتنداز:

1) 4-3 ماهگی               2) 3-2 سالگی               3) 6-5 سالگی

درمان تنبلی چشم:

بطور کلی آگاهی والدین و همکاری آنها کلید موفقیت در درمان است و درمان تنبلی چشم نیازمند همکاری تنگاتنگ والدین و پزشکان و یا کادر درمانی می باشد. نکته مهم در درمان تنبلی چشم این است که هرچه سن کودک پائین تر باشد شانس درمان بیشتر است و مدت درمان نیز کوتاه تر می شود.

روشهای مختلفی برای درمان تنبلی چشم وجود دارد که مهمترین آنها عبارتنداز:

الف- بستن چشم: معمولاً درمان تنبلی چشم، بستن چشم سالم است تا چشم تنبل فعال شود. مدت زمان بستن چشم در کودکان با نظر متخصص از جند هفته تا چند ماه متغیر است. مدت بستن چشم در طول روز را نیز متخصص براساس میزان تنبلی چشم، بین 6-2 ساعت در روز تعیین می نماید. هرچه میزان تنبلی چشم بیشتر باشد مدت زمان بسته نگهداشتن چشم سالم نیز بیشتر خواهد بود.

ب- استفاده از عینک: گاهی اوقات برای درمان از عینک استفاده می شود. استفاده از عینک نیز باید طبق نظر متخصص صورت گیرد.

ج- جراحی: اگر تنبلی چشم بر اثر بیماریهای مادرزادی مانند آب مروارید، پایین افتادگی پلک یا سایر عیوب ساختمانی ایجاد شده باشد، بهترین درمان عمل جراحی است که اگر از زمان تولد تا 3 ماهگی صورت بگیرد نتیجه بهتری خواهد داشت.

د- انجام تمرینات چشمی: انجام تمریناتی مانند نقاشی کردن، بازی با خط و نقطه، کتاب خواندن، خمیر بازی، بریدن اشکال در کنار سایر روشهای درمانی می تواند در روند سریعتر بهبود دید کودک موثر باشد.

* نکته مهم این است که تنبلی چشم با انجام یک تست ساده توسط چارتE و یا دستگاه غربالگری بینایی توسط افراد آموزش دیده قابل تشخیص است و بدین صورت می توان از عوارض تنبلی چشم که مهمترین آن نابینایی و یا کاهش بینایی دائمی (اکثراً یکطرفه) است پیشگیری نمود.

دیگر عوارض تنبلی چشم عبارتنداز:

-         از بین رفتن دید عمقی و در نتیجه از بین رفتن دقت، چون این افراد تشخیص عمق اشیاء را از دست می دهند.

-         کاهش قدرت تمرکز و قدرت تفکیک پذیری

-         افت تحصیلی به دلیل از دست دادن سرعت خواندن مطالب

پیشینه اجرای برنامه کشوری پیشگیری از تنبلی چشم:

برنامه کشوری پیشگیری از تنبلی چشم توسط دفتر پیشگیری از معلولیتهای معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور پس از اجرای آزمایشی در مهدها و آمادگی های شهر بندرعباس (سال 1374) و سپس شهرستان اصفهان (سال 1375) بتدریج گسترش پیدا کرد و در سال 76 در سطح مهدها و آمادگی های سطح کشور و در سال 77 در تمامی شهرها و روستاهای کشور به اجرا درآمد. بدین ترتیب در آبان ماه هرسال، کودکان 6-3 ساله تحت پوشش مهدها و آمادگی ها و کودکان 6-4 ساله مراجعه کننده به پایگاههای سنجش بینایی (برخی مهدها و آمادگی ها، مدارس، خانه های بهداشت،...) تحت معاینه دید قرار می گیرند.

به دنبال فراهم آمدن بسترهای مناسب فرهنگی و با هدف نهادینه شدن برنامه و افزایش میزان دسترسی جمعیت تحت پوشش برنامه و نیز ارتقاء کیفیت آن، این معاونت از آذر ماه سال 1387 اقدام به استقرار پایگاههای دائمی سنجش بینایی در سراسر کشور نموده است. پایگاههای دائمی سنجش بینایی، پایگاههایی هستند که در آنها سنجش بینایی کودکان 6-2 ساله با استفاده از چارت E و یا دستگاه غربالگر بینایی توسط افراد آموزش دیده در تمام طول سال انجام می شود.

با امید به حمایت و یاری کلیه سازمانها در گیر در امر سلامت و بهداشت و توجه و همراهی خانواده کودکان این گروه سنی.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: