شیوه‌های پرورش عزت نفس

 

کودکان از ویژگی‌های منحصر به ‌فرد و متفاوتی نسبت به یکدیگر برخوردارند. حتی میان فرزندانی که در یک خانواده بزرگ شده‌اند نیز تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد. در حقیقت همین تفاوت‌هاست که یک کودک را از دیگری متمایز کرده و در عین حال به او ویژگی های منحصر به فردی می‌بخشد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پیشگیری نوین، تفاوت بین صفات گوناگون جسمی، توانایی‌های ذهنی، مهارت‌ها، دلبستگی‌ها، شایستگی‌ها، علایق، بیزاری‌ها، نگرانی‌ها و هراس‌هاست که هر کودک را از دیگری مجزا می‌کند و بیانگر بی‌همتایی و یگانگی کودکی نسبت به کودک دیگر است. در حقیقت ارزیابی کودک از مجموعه این صفات، عزت‌ نفس نامیده می‌شود.

تعریف عزت‌نفس

عزت‌ نفس تحت عنوان نگرش و خودباوری مثبت و مطلوب فرد از مهارت‌ها، شایستگی‌ها و محدودیت‌هایش تلقی می‌شود و مهم‌ترین جنبه پرورش خویش است (پرورش خویش شامل توانایی بازنمایی ذهنی کودکان، توانایی فکر و صحبت کردن کودک در مورد خویش ) که بر رفتار آتی و سازگاری روانی دراز مدت فرد تأثیر به سزایی می‌گذارد.

بدیهی است کودکی که به خاطر موفقیت‌هایش تحسین و تشویق شده و تلاش‌هایش در کارهای دشوار (حتی در صورت عدم موفقیت) مورد تأیید و تقدیر والدین قرار می‌گیرد، ارزیابی مثبتی از خود خواهد داشت، برعکس کودکی که مداوم سرزنش شده و موفقیت‌هایش دیده نمی شود به ارزیابی منفی از خود می‌رسد و خویش را درمانده و ناتوان تصور می‌کند.

استفاده از روش های ایجاد عزت نفس که در ادامه مطالعه می کنید از اهمیت خاصی برخوردار است:

1- در انجام هر کاری انتظار رفتار ماهرانه از کودک نداشته باشید

حتی اگر فرزندتان به درستی از عهده انجام کاری بر نیامده باشد نیز او را تشویق کنید. والدینی که تنها به عدم موفقیت فرزندشان در انجام کارها توجه می کنند سبب ایجاد خودپنداره منفی و عزت‌نفس پایین در فرزندشان می‌شوند.

2- از مقایسه مثبت یا منفی کودکان با دیگران پرهیز کنید

رفتارها و کارهای فرزندتان را با همسالان اش مقایسه نکنید. مقایسه‌ نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه، سبب بروز مشکلات بیشتر می شود. چنین رفتاری به کودک پیام می دهد که به خوبی و با ارزشی کودکی نیست که پدر و مادر از او صحبت می‌کنند. 

3- از کودک بخواهید عقیده و سلیقه شخصی‌اش را بیان کند

دادن حق انتخاب به کودکان، حس مسئولیت پذیری و کنترل بر زندگی را به او می آموزد. والدین باید تلاش کنند موقعیت‌هایی ایجاد کنند تا کودکان مجبور باشند در آن موقعیت‌ها انتخاب کنند و مسئولیت انتخاب شان را بپذیرند. در صورتی که کودکان هنوز قادر به تصمیم‌گیری نیستند، آن‌ها را درگیر انتخاب‌های آسان کنید.

4- کودکان را نه تنها به سبب موفقیت بلکه، به خاطر تلاش و کوششی که انجام داده‌اند تشویق و تأیید کنید 

والدین باید در پی فرصت‌هایی باشند تا تلاش‌های فرزندشان را در انجام کارهایی که تازه آموخته‌اند و انجام‌شان به‌صورت تمام و کمال برای کودک دشوار است، تشویق و تأیید کنند. چنین واکنشی، اعتماد به ‌نفس کودک را تقویت کرده و به او کمک می‌کند تا با علاقه‌مندی بیشتری پذیرای دشواری‌های جدید باشد. کودکان در هر کاری که سعی بر انجامش دارند موفق نخواهند بود، ولی می‌توانند این نکته مهم را فرا گیرند که کوشش‌هایشان به حساب می‌آید و ستایش می شوند.

5- گوش دادن را بیاموزید

هنگامی که والدین به احساسات و افکار کودکشان توجه نمی‌کنند، آنها ناامید می شوند و می رنجند و پی می برند عقایدشان احمقانه و به درد نخور است و دوست داشتنی نیستند. پدر و مادری که با دقت به حرف کودکشان گوش می‌دهند، به او می‌فهمانند که برای صحبت‌ها و عقایدش ارزش قایل‌اند و به او نیز احترام می‌گذارند. این واکنش احترام‌آمیز، سبب افزایش اعتماد‌به‌نفس در کودک می‌شود.

6- برقراری رابطه سازنده و نزدیک با کودک  

زمان مشخصی را صرف فرزندتان کنید و با او باشید. بدون قضاوت کردن به حرف های فرزندتان گوش کنید و در برخی موارد احساسات و افکارتان را بیان کنید.