الکل، اولین مادة شیمیایی و شایع‌ترین ماده‌ای است که بر رفتار ذهنی و فیزیکی افراد اثر می‌گذارد. حقیقت این است که الکل‌ یک مادة مخدر است. در اینجا ما ترکیب مشروبات الکلی‌ و آثارش را بر بدن بررسی خواهیم کرد. همچنین به‌ نشانه‌های وابستگی به مشروبات الکلی‌ و خطراتی که مصرف آن برای سلامت انسان دارد، خواهیم پرداخت.

مصرف الکل در فرهنگ های مختلف معانی مختلفی دارد. نظر به نبود منابع داخلی برای آشنایی بیشتر با عوارض و عواقب مصرف الکل، پایگاه اطلاع رسانی پیشگیری نوین، این متن را که با توجه به وضعیت مصرف الکل در دانشگاه های امریکا تدوین شده، برای آشنایی اساتید و دانشجویان محترم با عوارض و عواقب مصرف الکل ترجمه و در چند قسمت ارایه می نماید.

 

بهبودی‌ (ترک مصرف الکل)

با وجود شناخت روزافزون مشکلات ناشی از الکل در امریکا، کمتر از 10 درصد از الکلی‌‌‌ها به سراغ درمان می‌روند. عوامل موثری که در این میزان پایین نقش دارد عبارتند از ناتوانایی یا نداشتن اراده برای پذیرش مشکل‌، ننگ اجتماعی که به الکلیسم چسبیده‌، نقص‌های سیستم ارجاع(ناکامی دکترها و روان‌شناس‌‌ها برای پیگیری درمان‌های توصیه‌شده یا ناکامی مراکز بازتوانی برای تکمیل درمان) و عدم تشخیص نشانه‌های الکلی‌‌بودن در میان بیماران.

اکثر افراد مشکل‌داری که خواهان کمک هستند، یک نقطه عطف را تجربه کرده‌اند: مثلا همسر فرد الکی می‌خواهد او را ترک کند، فرد می‌خواهد حضانت از کودکان یا دارایی‌‌هایش را به دست بیاورد، یا رئیس او اولتیماتومی را برای ترک یا اخراج از کار اعلام ‌کرده‌ است. فرد الکلی‌، ناامید، خالی از انرژی روحی و جسمی، نهایتا به این نتیجه می‌رسد که این مشروبات الکلی‌ است که زندگی اش را کنترل می‌کند. اولین مرحلة سفر در جادة بهبودی، بازیابی کنترل و قبول کردن مسئولیت اعمال شخصی است.

 

نقش خانواده در بهبود‌ فرد الکلی‌

اعضای خانودة یک فرد الکلی‌ گاهی اوقات، پیش از فرد الکلی‌ دست به کار می‌شوند. آنها چه‌بسا به یک سازمان یا مرکز درمانی بروند و برای خودشان و افراد خانواده‌شان درخواست کمک کنند. روش موثر کمک به یک الکلی برای مواجهه با بیماری، فرایندی است که «مداخله»[1] نامیده می‌شود. در اصل، این روش مواجهه‌ای‌ برنامه‌ریزی‌شده با مشکل الکلیسم است که اعضای خانواده، دوستان و مشاورین حرفه‌ای در آن مشارکت دارند. اعضای خانواده عشق و نگرانی‌شان را بیان می‌کنند و به فرد الکلی‌ می‌گویند که او نباید از این مشکل فرار کند و این که آنها حمایتشان را از وی برای درمان اعلام می‌کنند. مشارکت و مداخلة خانواد‌ها، نقطه‌عطفی برای افراد الکلی به حساب می‌آید. ژ

 

 

برنامه‌های درمان

چند روش برای کمک به یک فرد الکلی که آماده درمان است، وجود دارد. مراجعه به روان‌شناس‌‌ها و روان‌کاوهای متخصص در درمان الکلیسم، مراکز درمان خصوصی، بیمارستان‌هایی که به شکل خاص برای درمان  الکلی‌‌‌ها طراحی شده‌اند، مراکز سلامت روان جامعه و گروه‌های حمایتی مانند سازمان «الکلی‌های گمنام»[2] .

 

مراکز درمان خصوصی

مراکز درمان خصوصی از طریق تبلیغات رادیو و تلویزیونی تلاش‌های زیادی را برای جذب بیماران انجام می‌دهند. با ثبت‌نام در این مرکز درمانی، از بیمار یک معاینة کامل بدنی به عمل می‌آید تا تعیین شود که درمان تداخلی با مشکلات اولیه شخص نخواهد داشت.

الکلی‌‌هایی که تصمیم به ترک می‌گیرند، فرآیند سم‌زدایی را تجربه خواهند کرد؛ فرایندی که طی‌ آن معتاد به وابستگی‌اش به دارو خاتمه می‌دهد. نشانه‌های ترک الکل شامل تشنج، لرزش دستان، افسردگی، اختلال در خواب، سردرد و... است.  در درصد کمی از افرادی که اقدام به ترک الکل می‌کنند، یک سندرم جدیِ شناخته‌شده موسوم به «جنون الکی»[3] دیده می‌‌شود که ویژگی اصلی آن گیجی، آشفتگی رفتار و توهم است.

مدت کمی بعد از سم‌زدایی، درمان روانی اعتیاد در فرد الکلی‌ آغاز می‌شود. اکثر مراکز درمانی بیمارانشان را به مدت سه تا شش هفته نگاه می‌دارند. درمان در مراکز درمانی خصوصی هزینه‌ای برابر با چندین هزار دلار دارد، اما برخی بیمه‌ها‌‌ یا کارفرمایان اکثر این هزینه را می‌پردازند.

 

صحبت کردن با یک دوست در مورد مصرف مشروبات الکلی

دانستن اینکه وقتی دربارة استفاده از مشروبات الکلی‌ یک دوست نگران هستیم چه باید بگوییم دشوار است. از خودتان بپرسید:

 

چگونه بر تو تأثیر می‌گذارد:

• ·  آیا تاکنون زمانی از کلاس‌، مطالعه یا کارتان را از دست داده‌اید تا به دوستتان که با مشکلات ناشی از مصرف دست‌ به گریبان است کمک کنید؟
• ·        آیا مصرف دوست تان شما را ناراحت می‌کند؟ 
• ·  آیا تاکنون بابت چیزی که دوست‌تان در حین مستی گفته یا انجام داده، احساس خجالت کرده‌اید؟
• ·  آیا تاکنون مجبور شده‌اید از دوست‌تان که مست بوده مراقبت کنید؟

 

مشروبات الکلی‌ بر دوست شما چه اثری می‌گذارد؟

• ·  آیا دوست شما گیلاس‌‌ها را به هم می‌زند یا اینکه می‌نوشد تا مست شود؟
• ·  آیا دوست شما تحت تاثیر مشروبات الکلی‌ کارهای خطرناکی انجام می‌دهد؟
• ·  آیا دوست شما هرگز برای آرام کردن اعصابش یا رها شدن از خماری مجبور به مصرف شده است؟
• ·        آیا دوست شما هرگز به دلیل مصرف دچار مشکل شده است؟
• ·  آیا دوست شما برای تفریح و  لذت در پارتی‌ مشروب می‌خورد؟
• ·  آیا مشروبات الکلی‌ بر عملکرد دوست شما در دانشگاه اثر می‌گذارد؟
• ·  آیا دوست شما برای رهایی از مشکلات و استرس‌ اقدام به مصرف می‌کند؟
• ·  آیا تا حالا شده دوست شما قادر به یادآوری چیزهایی که گفته یا کارهایی که در حین مستی کرده نباشد؟
• ·  آیا دوست شما هرگز برای چیزی مرتبط با مشروبات الکلی‌ تحت درمان پزشکی قرار گرفته است؟
• ·  آیا هرگز متوجه تنزل در سلامت یا ظاهر شخصی دوست‌تان شده‌اید؟

 

هرچه پاسخ مثبت بیشتری به سوال‌های بالا بدهید، احتمال اینکه دوست شما دارای مشکل‌های مرتبط با الکل باشد، بیشتر است.

 

قبل از صحبت با دوست‌تان

• ·        درباره مصرف مشروبات الکلی‌ چیزهایی را یاد بگیرید.
• ·  با افرادی که به آنها اعتماد دارید (سایر دوستان یا خویشاوندان) درباره نگرانی‌هایتان صحبت کنید. مشارکت آنها می‌تواند به شما کمک کند.
• ·  فهرستی از مشکلات خاصی که به دلیل مصرف دوست‌تان رخ داده تهیه کنید. این آیتم‌‌ها را تا حد ممکن روشن و واضح تهیه کنید. مثلاً  گفتن «وقتی که مشروب می‌خوری  خیلی ضداجتماعی می‌شوی» معنای زیادی ندارد، مثلا بگویید «وقتی که مشروب می‌خوری، مرا مسخره می‌کنی و احساس بدی دارم.»
• ·  مکانی خلوت و خصوصی‌ای‌ را انتخاب کنید که بتوانید بدون خجالت یا وقفه با دوست‌تان صحبت کنید.

 

چطور با دوستتان صحبت کنید

• ·  وقتی که دوست‌تان هوشیار است با او صحبت کنید. هرچه این جلسة گفت‌وگو نزدیک‌تر به یک اتفاق بد برای او باشد، بهتر است.
• ·  گفته‌هایتان را محدود کنید به آنچه احساس می‌کنید و آنچه که از رفتار دوست‌تان تجربه کرده‌اید. از گفته‌های کلی و خارج از بحث اجتناب کنید.
• ·  نگرانی‌تان را با گفته‌های خاص مثلا «دوستی ما خیلی برای من مهم است و من نمی‌خواهم ببینم که این اتفاقات می‌افتد» ابراز کنید.
• ·  بر تفاوت میان رفتار‌های‌ هوشیارانه و رفتار‌های‌ بعد از مصرف او تاکید کنید: «تو خیلی بامزه ای ولی وقتی که مشروب می‌نوشی، این حست به یک سرزنش دیگران تبدیل می‌شود.»
• ·  مطمئن شوید که بین فرد و رفتار او تمایز قائل می‌شوید: «فکر می‌کنم که تو آدم‌ عالی‌ای‌ هستی، اما هرچه بیشتر می‌نوشی، کمتر می‌تونی مراقب رفتارت باشی.»
• ·  دوست‌تان را تشویق کنید تا با یک مشاور متخصص در زمینة  مشکلات مشروبات الکلی مشورت کند. می‌توانید در یافتن منابع یا رفتن نزد مشاور به او کمک کنید.

 

چه کار نباید بکنید

• ·        اتهام نزنید و بحث نکنید.
• ·  سخنرانی و موعظه نکنید. واقع‌گرا باشید و گوش ‌شنوا داشته باشید و دربارة او قضاوت نکنید.
• ·  تسلیم نشوید! اگر دوست شما مقاومت می‌کند می‌توانید جلسه را به عقب بیندازید. روشن کنید که اگر او می‌خواهد با شما صحبت کند در دسترس خواهید بود.

 

 

 

 

 

معالجه‌

در برنامه‌های ترک الکلیسم چند نوع معالجه و درمان وجود دارد: خانواده‌درمانی، فرد‌درمانی و گروه‌درمانی. در خانواده‌درمانی، فرد و اعضای خانواده به‌تدریج دلایل روانی اولیه اعتیاد را بررسی می‌کنند. در فرد و گروه‌درمانی به‌ معتادان و الکلی‌‌‌ها برای موقعیت‌هایی که به شکل معمول باعث می‌شود به سمت مشروبات الکلی‌ بروند، مهارت‌های تطابق مثبت را یاد می‌دهند.

در برخی خوابگاه‌های‌‌ دانشجویی، مشکلات مربوط به مصرف مشروبات الکلی‌ به حدی شدید است که مراکز سلامت دانشجویان رأساً برنامه‌های درمانی را در دستور کار قرار داده‌اند. دانشگاه تگزاس خدمات حمایتی جدیدی موسوم به «بهبودی کامل 101» ارائه کرده است و در سایر کالج‌ها، دانشجویان برای بهبودی و ترک اعتیاد در «خانه‌های خاصی» زندگی می‌کنند. چون ترک اعتیاد از مشکل مصرف مشروبات الکلی‌ در کالج  دشوار‌تر‌ است، برنامه‌های حمایتی‌ای از این دست با این امید برگزار می‌شوند که حمایت و محیط راحتی را برای ترک اعتیاد دانشجویان فراهم کنند.

 

درمان دارویی

«دی‌سولفیرام»[4] (با نام تجاری «آنتا‌ابیوز»[5]) دارویی است که به شکل رایج برای درمان الکلیسم استفاده می‌شود. این دارو باعث جلوگیری از مصرف می‌شود و سبب می‌شود فرد وقتی به شکل حاد الکل‌ مصرف می‌کند بیمار شود. دی‌سولفیرام در کبد مستقر می‌شود و مانع از تجزیة استالدئید می‌شود. اگر فردی که این دارو را مصرف می‌کند مشروبات الکلی‌ بنوشد یا اینکه هر غذای حاوی الکل مصرف کند، استالدئید در کبد او پدید می‌‌شود و باعث استفراغ و  حالت تهوع می‌شود.

سایر آثار نامطلوب مانند سردرد، تنفس بد، گیجی و ناتوانی جنسی، از دیگر پیامدهای مصرف الکل در این حالت است که فرد را از مصرف باز می‌دارد. چون دی‌سولفیرام اشتیاق به مشروبات الکلی‌ را کاهش نمی‌دهد، این شیوة درمان صرفاً در کنار گروه‌های حمایتی و روان‌درمانی بهترین نتیجه را دارد.

«نل‌ترکسون»[6] داروی دیگر است که برای کاهش میل به‌ مشروبات الکلی‌ و کاهش تقویت آثار مشروبات الکلی‌ بدون اینکه کاربر را بیمار کند استفاده می‌شود. این دارو به‌همراه‌ مشاوره و سایر اشکال روان‌درمانی بهترین تاثیر را دارد. جدید‌ترین درمان دارویی الکلیسم  «اکام‌پروستات»[7] (کامپرال)[8] است که مورد تایید «ادارة دارو و غذای آمریکا» (FDA) نیز قرار گرفته است. اعتقاد عموم این است که اکام‌پروستات برای بهبود تعادل مغز که در اثر وابستگی به مشروبات الکلی‌ پدید می‌آيد، به کار می‌رود. اکام‌پروستات همانند سایر درمانی‌های دارویی الکلیسم، باید به‌همراه  روان‌درمانی و بهره‌مندی از گروه‌های حمایتی به کار برده شود.

 

درمان‌های گروه‌های حمایتی

«الکلی‌‌‌های گمنام» (AA) سازمانی خصوصی، غیرانتفاعی و خودیاری است که در سال 1935 پایه‌گذاری شده است. این سازمان که برای کمک به الکلی‌ها برای ترک اعتیادشان به‌ گروه‌های‌ حمایتی وابسته است،  در حال حاضر با برخورداری از یک میلیون عضو، شعبه‌‌هایی در سراسر دنیا دارد. در جلسات این سازمان‌ نام فامیل معتادان استفاده نمی‌شود و هیچکس مجبور به صحبت نمی‌شود. اعضا می‌آموزند که الکلی‌بودن آنها‌ مشکلی است که تمام عمر ممکن است طول بکشد، آنها نباید بار دیگر سراغ مصرف مشروبات الکلی‌ بروند. آنها تجارب مبارزه‌ و ترک اعتیادشان را با دیگران به اشتراک می‌گذارند و درباره آثار مخرب الکلیسم بر زندگی حرفه‌ای و شخصی‌شان صحبت می‌کنند.

 

بازگشت دوباره به اعتیاد‌

میزان توفیق در ترک اعتیاد بسته به افراد متفاوت است. تقریبا 60 درصد از بازگشت‌ها به اعتیاد در سه ماه اول درمان رخ می‌دهد. چرا میزان این بازگشت‌ها تا این اندازه بالاست؟ درمان یک معتاد نیاز به چیزی بیش از توقف مصرف مواد دارد. درمان کامل نیازمند این است که فردِ معتاد رفتارهایی که بر زندگیش غلبه یافته کنار بگذارد. بسیاری از الکلی‌‌‌‌ها در سراسر عمرشان خود را در موقعیت «در حال ترک» می‌بینند و هرگز از واژة «درمان‌شده» استفاده نمی‌کنند.

معتادانی که در جستجوی به دست آوردن سبک زندگی سالمی هستند نباید تنها با اعتیادشان مبارزه کنند، بلکه باید علیه گرایش به بازگشت به اعتیاد نیز مبارزه کنند. افراد الکلی که نسبت به مصرف الکل وسواس دارند، باید یاد بگیرند که وضعیت خودشان را درک و کنترل کنند. برنامة ترک به منظور اثربخشی بیشتر، باید روش‌هایی را به فرد الکلی‌ ارائه کند که ضمن افزایش عزت نفس، شخصیت از دست رفتة او را به وی بازگرداند

نتایج تحقیقاتی که با بازه‌های زمانی 5 تا 10 سال  انجام شده نشان می‌دهد که کمتر از یک‌ درصد از الکلی‌‌‌هایی که اعتیاد به الکل را ترک کرده‌اند، قادرند‌ بدون بازگشت به رفتارهای اعتیادآور به مصرف محدود مشروبات الکلی‌ بسنده کنند. برای اجتناب از بازگشت به الکلی‌شدن، ترک کردن الکل ایمن‌ترین و معقول‌ترین راه است.

با این حال، موثرترین دورة درمان الکلی ها، استفاده از شیوه‌ای جامع شامل دارودرمانی، حمایت گروهی، خانواده‌درمانی و مشاوره خصوصی است تا ضمن‌ بهبود زندگی، مهارت‌های انطباق نیز در شخص معتاد ایجاد شود. الکلی‌‌هایی که به‌کلی ترک می‌کنند، اغلب کسانی هستند که پس از  20 سالگی به مصرف مشروبات الکلی وابسته‌ شده‌اند. این افراد ‌دارای خانواده‌های حامی و سالمی هستند و به سطح بالایی از انگیزه قوی برای ترک و بیزاری شخصی از مشروبات الکلی‌ رسیده‌اند.

 

مهارت‌هایی برای تغییر رفتار

چگونه مصرف مشروب را ترک کنیم

 

با یک مشاور یا یک متخصص بالینی در مرکز سلامت دانشگاه تان مشورت کنید. این مشاورها می‌توانند به فرد بگویند که چگونه مشروبات الکلی‌ را  ترک کنند.

این مراحل می‌توانند به فرد کمک کنند:

• ·  دلایل‌تان را برای توقف مصرف بنویسید. می‌توانید برای بهبود سلامت، خواب بهتر و یا حضور بیشتر درکنار خانواده یا دوستان این کار را انجام دهید.
• ·  هدفی برای ترک تعیین کنید. اگر مطمئن نیستید که این هدف برای شما مناسب است یا نه، با مشاورتان صحبت کنید. پس از تعیین هدفتان، آنها روی تکه‌ای کاغذ بنویسید. آن را در جایی قرار بدهید که بتوانید آن را همواره ببینید مثلا در روی یخچال یا آینة حمام.
• ·  مقدار مصرف‌تان را به صورت روزانه در دفترچه ای یادداشت ثبت کنید. برای یک هفته، هر باری که می‌نوشید را بنویسید. این نشان خواهد داد که چه مقدار و چه وقت نوشیده‌اید. ممکن است شگفت‌زده شوید. پس از چهار هفته ببینید هدف شما از این میزانی که نوشیده‌اید چه قدر فاصله دارد.
• ·        در خانه مشروب نگه ندارید تا وسوسه هم نشوید.
• ·  میان‌ مصرف مشروبات الکلی‌ وقفه بیندازید. یک یا دو روز در هفته را انتخاب کنید و اصلا در آن روزها ننوشید. سپس تلاش کنید تا مصرف را به مدت 1 هفته متوقف کنید. درباره احساستان، از نظر فیزیکی و عاطفی در این روزها یادداشت بردارید. وقتی که موفق شدید و احساس بهتری داشتید، می‌توانید مقدار مشروبات الکلی‌ را برای رسیدن به این حالت خوب کاهش دهید.
• ·  «نه‌گفتن» را یاد بگیرید. مجبور نیستید که همراه دیگران به مصرف بپردازید یا وقتی به شما تعارف می‌کنند آن را قبول کنید. روش‌های نه‌گفتن مودبانه را یاد بگیرید. از افرادی که به خاطر ننوشیدن به شما اعتراض می‌کنند دوری کنید.
• ·  فعال باشید. از زمان و پولی که صرف مشروبات الکلی‌ می‌کردید، برای انجام کار مفرحی با خانواده و دوستان‌تان استفاده کنید. برای غذا خوردن، سینما رفتن، ورزش و یا انجام بازی به بیرون از خانه بروید.
• ·  حمایت دیگران را جلب کنید. کاهش مصرف ممکن است برخی مواقع دشوار باشد. از خانواده و دوستانتان بخواهید تا به شما در رسیدن به این هدف کمک کنند. اگر درکاهش میزان مشروبات الکلی‌ با مشکل برخوردید، با مشاورتان صحبت کنید. برای رسیدن به هدفتان کمک بگیرید.
• ·  از هوس‌‌ها اجتناب کنید. چه افراد، مکان‌‌ها یا زمان‌هایی باعث می‌شوند که به مصرف روی بیاورید؛ حتی اگر تمایلی به مصرف نداشته باشید؟ برنامه‌ریزی کنید که برای اجتناب از مصرف در زمان‌هایی که هوس می‌کنید چه کارهایی را باید انجام بدهید. وقتی که عصبانی یا آشفته هستید یا یک روز بد داشته‌اید هرگز ننوشید.
• ·  به یاد داشته باشید که تسلیم نشوید! خیلی ها قادر نیستند مصرف الکل را به‌یکباره کاهش دهند یا قطع کنند. همانند یک رژیم عمل کنید. تغییر کار ساده‌ای نیست. اگر نمی‌توانید در بار اول به هدف‌تان برسید، دوباره تلاش کنید. یادتان نرود که از افرادی که به شما اهمیت می‌دهند، تقاضای کمک و حمایت کنید.