رشد عاطفی(بدو تولد تا 3 ماهگی) مادران جوان از احساس مادربودن لذت می برند و نوزاد کوچک آنها از احساس در آغوش کشیدن که تجربه 9 ماهه زندگی در بطن مادر را با آرامش وجود مادر، به او منتقل می کند. مادر می تواند واقعاً از نوزاد خود لذت ببرد. به آغوش کشیدن نوزاد می تواند امر خیلی زیبایی باشد، ساعات شیردادن می تواند لحظات خوبی برای مادر باشد تا احساسات مادرانه خود را نشان دهد و تجربه کند، با بازی کردن و نوازش کدن و ارتباط برقرار کردن با کودک آشنا شود. حتی نوازش دست مادر نوزاد را از گریه باز می دارد وقتی نوزاد خود را لمس می کنید، اگر او بدنش را می پیچاند، حرکت نشانه مستقل بودن اوست نه دلیل بر بی علاقگی و خوش نیامدنش از محیط اطراف. نکته جالب اینکه نوزاد شما قدرت فکر و احساس کردن را نیز دارد. البته مغز او هنوز به رشد کامل خود نرسیده، ولی اگر اجسام را در فاصله زمانی کمتر از دو ثانیه و نیم از هم به او نشان دهیم آن را به یاد خواهد آورد والا آنرا جسم جدیدی تلقی می کند. خوش آمدن و ابزار ناراحتی کردن تنها احساساتی هستند که مادران و دانشمندان کاملاً متوجه شده اند، ولی نوزاد در حال یادگیری است نوزاد تفاوت بین انسان و اشیاء را درک می کند او می آموزد که در وقت معینی انتظار غذایش را داشته باشد و اگر تغییری احساس کند، ناراحت خواهد شد. نوزاد شما کاملاً منحصر به فرد است خصوصیات فردی والدین، رژیم غذایی مادر و خصوصیات ارثی همه دست به دست هم می دهند و کودک شما را منحصر به فرد می کند. اکثر نوزادان به راحتی آرام می شوند. ولی برخی به سختی آرام می گیرند، بعضی ها با تاب دادن، بغل کردن و شیردادن و لالایی گفتن هم آرام نمی گیرند، اگر نوزاد شما اینگونه است که به سختی آرام می گیرد، نگران نباشید. به عقیده دانشمندان اعتماد به نفس مادر بیشتر از نحوه عمل او در مراقبت از نوزاد در برابر حوادث، اهمیت دارد. پس اعتماد به نفس داشته باشید. برخی نوزادان به قدری آرام هستند که مادران جوان خود را دچار واهمه می کنند ولی نورسیده ها اصولاً دارای شخصیت آرامی هستند. محققین در مورد اثرات این اختلافات میان نوازادان عقیده دارند که نوزادانی که به هیچ وجه توسط مادر آرام نمی شوند در مقایسه با نوزادانی که ظرف چند دقیقه آرام می گیرند، احساسات متفاوتی نسبت به مادر پیدا می کنند، نوزادانی که از یک وضعیت به وضعیت دیگر به سرعت می پرند احتمالاً نیازهای خود را بهتر به والدین خود منتقل می کنند. دلایل گریه نوزادان اغلب در مواردی مانند گرسنگی، تشنگی، خستگی و بی حوصلگی ظاهر می شود. گریه نوزاد اولین ارتباطش با شماست. شبها فقط یک وعده غذا می خورد، از حمام گرفتن لذا می برد، مدفوع دوبار در روز دارد و در نزدیک وعده هایی غذا بیشتر زمان خوردنش خواهد بود. حدود 10 ساعت در روز بیدار است، شبها حدود 7 ساعت می خوابد. رشد اجتماعی(بدو تولد تا 3 ماهگی) والدینی که برای اولین بار صاحب فرزند می شوند اغلب تعجب می کنند از اینکه نوزاد آنها شخصیتی ویژه دارد. وقتی صاحب فرزند دوم شدند باز هم غالباً از مشاهده تفاوتهای فرزند اول ودوم خود تعجب می کنند. بین نوازادان از همان نخستین هفته های زندگی، تفاوتهایی در سطح فعالیت، واکنش به تغییرات محیط و تحریک پذیری بر می خوریم. نوزادای زیاد گریه می کند و دیگری خیلی کم، یکی بدون ناراحتی استحمام یا پوشک عوض کردن را تحمل می کند و آن دیگری لگد می زند و ناآرام است و... این خصوصیات شخصیتی وابسته به خلق را خلق و خو نامیده اند. در یک ماهگی اگر کودک به چهره ای نگاه کند آرام می شود و برای کمک خواستن عمداً گریه می کند و اگر جسمی ظرف نیم الی 2 ثانیه دوبار در برابر دیدگانش ظاهر شود آنرا به یاد خواهد داشت و گرونه آن را به حکم جسم جدیدی می گذارد که اصلاً قبلاً ندیده است. کودک خیلی زود به بی توجهی اطرافیان خود پی می برد. بی توجهی بزرگترها برای او، به معنی دوست نداشتن است. کودک از اینکه کسی او را دوست نداشته باشد، می ترسد. باید نشان بدهید که او را بسیار دوست دارید. طوری با کودک رفتار کنید که او احساس کند دنیا جایی خوب و دوست داشتنی است و همین باعث می شود در زندگی آینده مشکل جامعه ستیزی را نداشته باشد. در نخستین مرحله زندگی اطفال با بحران اعتماد در برابر عدم اعتماد مواجه اند. در این مرحله فعالیتهای دهانی نوزاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ایجاد حس اعتماد تنها مستلزم این نیست که نوزاد برای رفع نیازهای خود به توجه و محبت مادر متکی باشد بلکه در عین حال باید با او رابطه ای عاطفی برقرار نماید. چنانچه مادر یا جانشین وی به خواسته های مادر بی اعتنا باشند، نوزاد به مادر و سایر اطرافیان حتی خویشتن خود بی اعتماد می گردد. اگر این مرحله از زندگی با موفقیت سپری شود«امید» را برای کودک به ارمغان می آورد و وی را در آینده آماده تر می نماید. در زمانهای مختلف با کودک حرف بزنید، بهتر است وقتی او بیدار است کاری را که انجام می دهید با صدای بلند برای او تعریف کنید. به این ترتیب کودک احساس می کند که برای اطرافیانش مهم است و او را دوست دارند. کودک متوجه حرف زدن شما می شود و با صداهایی که تولید می کند با شما ارتباط برقرار می کند. هرچه محیط اطراف کودک فعال تر باشد کودک چیزهای بیشتری برای دیدن، شنیدن و آموختن دارد. به این ترتیب کودک باهوش تری خواهد شد. برای کودک وقت بگذارید و وسیله های مختلف را به او نشان بدهید. کودک را دعوا نکنید. بازی به عنوان یک فعالیت اجتماعی در زندگی آتی کودک نقش بسزایی خواهد داشت. با کمی دقت می توانید بازیهای متعددی را با کودک خود انجام دهید. توجه به کارها و رفتارهای او، به شما می فهماند که به بازی نیاز دارد، حتی به شما می فهماند که با او چه بازی انجام بدهید. کودک در هفته اول زندگی بسیار به نور حساس است نزدیک به غروب که هوای اتاق کمی تاریک است نوزاد را در آغوش بگیرید و در کنار کلید لامپ بروید. کودک را به شکلی در آغوش بگیرید تا بتواند روشنایی لامپ را ببیند. حالا کلید را بزنید و لامپ را در فاصله های کوتاه روشن و خاموش کنید. رفتارهای کودک در این یازی، بسیار جالب و دیدنی است. در پایان یک ماهگی نوزاد چشمان خود را به طرف صدا حرکت می دهد. یک جغجغه تهیه کنید آنرا به صدا در بیاورید تا توجه کودک جلب شود. سپس آنرا در دو طرف سرکودک به صدا در بیاورید او با نگاه سعی می کند جغجغه را پیدا کند و مکان و جهت صدا را بشناسد. از ماه دوم برای کودک آویزهای رنگی و گوناگون درست کنید. در ماده دوم تولد نوزاد می تواند سرش را صاف نگه دارد. کمی پشت سرکودک را غلغلک دهید تا ماهیچه های گردن او تحریک شود. رشد جسمانی(بدو تولد تا 3 ماهگی) نوزاد را باید از همان روز اول، 6 تا 12 ساعت بعد از تولد به حمام برد. نوزادان هر روز باید تمیز شوند و در صورت امکان هر روز یا حداقل هفته ای سه بار حمام کنند، حتی قبل از اینکه ناف از بدن جدا شود، نوزاد را به حمام ببرید. کودکان از حمام های سبک و کوتاه مدت با آب ولرم، لذت می برند. می توانید کودک را دریک لگن کوچک پرآب نگه دارید و او را حمام کنید. برای شستشوی کودک باید از شامپوی مخصوص بچه استفاده کنید. پس از حمام کودک را خشک کنید و به او لباس مناسب بپشانید. پس از قراردادن کودک در برابر جریان هوا خودداری کنید. به طور معمول بندناف نوزاد پس از ده روز می افتد. پس از آن باید قسمت ناف را با پارچه ای تمیز بپوشانید. هر روز یک تا دوبار پارچه را عوض کنید. استفاده از چند قطره الکل سفید در پاک کردن ناف اشکالی ندارد. ممکن است در روزها و هفته های اول تولد ترشحاتی از چشم نوزاد خارج شود. در این حالت از آب جوشیده خنک شده استفاده کنید. گوشه چشم نوزاد را کمی ماساژ دهید تا را خروج اشک، به کار بیفتد. هیچ وقت به سفارشهای غیربهداشتی دیگران گوش ندهید. در یعضی مناطق به چشم های نوزاد سسرمه می زندد این کار می تواند موجب آلوده شدن چشم او شود. در روزهای بدو تولد، نوزاد بین 20 تا 22 ساعت می خوابد. در دو هفتگی بین 16 تا 18 ساعت می خوابد. به کودک خود کمک کنید تا خواب بهتری داشته باشد. جای کودک نباید در برابر نور مستقیم خورشید یا در مسیر جریان باد باشد. بهترین روش برای خواب، قراردادن به پهلو است. برای آنکه کودک بر نگردد، می توانید ملحفه یا بالش کوچک را پشت نوزاد بگذارید. در سه ماهگی کودک به آرامی صبح ها به مدت 2 ساعت و بعدازظهرها به مدت یک ساعت و نیم چرت می زند، گرچه شبها هنوز ممکن است برایتان مشکلاتی وجود داشته باشد. کودک ممکن است انگشتش را بمکد، خود را تاب دهد. این طرف و آن طرف خود را تکان دهد، با خودش شروع به حرف زدن کند، گریه سردهد و بعد به حالت خواب مورد علاقه اش درآید و به خواب عمیق فرو رود، این فعالیتها که در حالت هوشیاری او ظاهر می شوند، انرژی مانده از روز را استفاده می کنند. اجازه دهید که کودک خودش، خود را به خواب ببرد ولو اینکه کار منجر به سه یا چهار ساعت گریه کردن بشود. رشد شناختی(بدو تولد تا 3 ماهگی) نوزاد از روز اول تولد دوست دارد شیء جالبی برای نگاه کردن داشته باشد. شما می توانید با وسایل جالب نظر وی را جلب کنید. طفل 2 یا 3 روزه قادر است برای گرفتن نوشیدنی شیرین، دستهای خود را بگرداند. می تواند صداها را از هم فرق بگذارد. این اعمال نشان می دهد که این کودکان با استفاده از تحریکات قبلی و عکس العملی که نشان می دهند، آماده آموختن هستند. در سن 15 هفتگی اطفال می آموزند به طرف شیء که می توانند ببینند برگردند، در 18 ماهگی می توانند با یک دست چیزی را بگیرند که این عالی ترین سطح دسترسی نامیده می شود. البته با تقویت محیط می توان به این موفقیت کودک سرعت بیشتری بخشید. بدین صورت که با بازیهایی در این رابطه، به این هنر نوزاد قدرت و جهت داد. به طور عادی طفل در 2 ماهگی می تواند تصادفاً شیء را با دستها بگیرد. در سن 72 روزگی طفل می تواند به آزادی یک دست را بلند کرده و چند روز بعد هر دو دست را بلند کند. در سن 3 ماهگی می تواند هر دو دست را به جلو آورده و شیء را که به او نزدیک می شود، بگیرد. وقتی کودک، صدایی را به جانب و سمت شما در می آورد با علاقه به آن گوش کنید پس از آنکه صدا کردن او متوقف شد با وی صحبت کنید. این کار به او می آموزد که به چه زبانی باید صحبت کند. برای کودک آواز بخوانید وبا وسایل صوتی برای او آهنگ بنوازید و برایش آهنگ های موزون و شاد پخش کنید. کودک در 2 ماهگی نفرت، هیجان و خوشحالی را از خود نشان می دهد. کودک در دو ماهگی به افراد دیگر علاوه بر مادر نیز لبخند می زند. افراد را به خوبی و با هوشیاری نگاه می کند و به هیجان می آید. دستها و پاها را به حرکت در می آورد. سعی می کند چیزی بگوید شخص در حال حرکت را دنبال می کند. مهمترین محرک برای او هنوز لمس کردن و صدا می باشد، اگر با او وقت صرف کنید، مدت هوشیاری اش بیشتر خواهد شد، شاید برایتان برنامه هم اجرا کند. کودک در سه ماهگی به صداها گوش می تهد و تفاوت بین صدای صحبت کردن را از دیگر صداها تشخیص می دهد و مجزا بودن کلمات را از حروف درک می کند. رشد اجتماعی(3 تا 6 ماهگی) یک مادر بی تجربه وقتی مشاهده می کند که فرزندش به او پاسخ می دهد شگفت زده می شود و با شادی و شعف پاسخ فرزندش را تقویت می نماید و از اینجا طرح اجتماعی شدن کودک ریخته می شود. نخستین تماسهای کودک (اجتماعی) با فردی است که در اوایل شیرخوارگی مراقبت از او را به عهده می گیرد و این فرد معمولاً مادر است. روشی که مراقب از کودک برای پاسخگوئی به نیازهای کودک اتخاذ می کند ممکن است صبورانه و گرم یا تند و عاری از احساس و حساسیت به ناراحتیهای کودک باشد، اما در هر حال بر نگرشهای طفل نسبت به افراد دیگر اثر می گذارد و بنابراین مراقب باید سعی کند که با کودک صبورانه و گرم یا تند و عاری از احساس و حساسیت به ناراحتیهای کودک باشد، اما در هر حال بر نگرشهای طفل نسبت به افراد دیگر اثر می گذارد و بنابراین مراقب باید سعی کند که با کودک صبورانه و گرم برخورد نماید تا رفتار کودک اجتماعی شود. در سه چهار ماهگی کودکان افراد آشنای خانواده را می شناسد و آنها را به دیگران ترجیح می دهند زیرا با دیدن چهره آنها یا شنیدن صدای آنها بیشتر غان و غون می کنند و لبخند می زنند ضمن اینکه هنوز هم تا حدود زیادی غریبه ها را می پذیرد و به آغوش آنها میرود. یکی از عوامل مهم در اجتماعی شدن کودک صحبت کردن و گفت و شنود فراوان با کودک است که می توان موارد زیر را برای آنها به کار برد: - با کودک مستقیماً صحبت کنید. - در صحبت کردن عنوان اصلی لغت ها را به کار ببرید. نام کودک کلمه شاهص دیگری است که از اهمیت خاصی برخوردار است. - با کودک در مورد چیزهایی صحبت کنید که می تواند در اطرافش ببینید. - در مورد چیزیهایی که برای کودک جالب است صحبت کنید. حتی اگر او همه چیز را نفهمد، نهایتاً او موضوع و لغات اصلی عنوان شده را دریافت خواهد کرد. - سعی کنید لغات خود ساخته ای را که کودکان بیان می کنند، بفهمید. این کار او را در بیشتر صحبت کردن بر می انگیزد. ضمن حمایت از کودک به مرور باید فرصتهایی برای او فراهم شود تا به روش خود با توجه به رشد و توانائیهای خویش، مهارتهایی را فراگیرد و با مسائل خود به طور نسبی دست و پنجه نرم کند. کودک به این ترتیب به تدریج احساس استقلال و اعتماد به نفس می کند و به امکانات و کفایت خود امیدوار می شود، حمایت موجب می شود که کودک نسبت به توانائیهای خود امیدوار شود، ولی حمایت بیش از اندازه یا عدم حمایت موجب می شود که کودک نسبت به توانائیهای خود شک کند و اعتماد به نفس لازم را به دست نیاورد و نتواند امکانات و توانائیهای خود را بشناسد. والدین قبل از اینکه کودک به دنیا بیاید در مورد آینده او احساس مسئولیت می کنند و این والدین هستند که دنیای اطراف را به کودک نشان می دهند. این شناخت در حدود چهار یا پنج ماهگی حاصل می شود و تماس نوزاد اولین ارتباطهای جسمی و اجتماعی را به وجود می آورد. اولین مشخصه در کودک سه ماهه لبخند اجتماعی است. در این زمان، لبخندزدن جزیی از رفتار اجتماعی شیرخوار است. تا سن 6 ماهگی مرتباً زمانی که صورت یک شخص را نگاه با لبخند زدن واکنش نشان می دهد. حتی دیدن یک قیافه بیگانه نیز می تواند منجر به لبخند شود. البته کودک به هر شیء که هیچ گونه شباهتی به قیافه انسان نداشته باشد، لبخند نخواهد زد. این لبخند یک رفتار اجتماعی در تماس های اجتماعی است که کودک از خود نشان می دهد. در چهارمین ماه تولد کودک خنده صدادار می کند که نشان دهنده یکی از رفتارهای اجتماعی در این ماه است و نشانه رضایت اوست و این توانایی هر هفته پیشرفت می کند. او پس از 4 ماه معمولاً یک خنده بلند، دقیق و صدادار به خصوص در ارتباط با والدین و خواهر و برادرها خواهد داشت. تمام بدن کودک به شدت تحت تأثیر هیجان این لذت و شادی قرای می گیرد. او لبخند می زند، همراه با تکان دادن دستها، صورتش نیز می خندد. فریاد شادی و لذت می شود. این حالت با بیان صداهای کوتاه و ناگهانی که تن آنها متفاوت می نماید، مشخص می شود. غیر از صداهای شادی آور، کودک در ماه چهارم اصواتی به صورت دمیدن و فوت کردن تولید می کند. رشد اجتماعی در ماه پنجم بیانگر تشخیص تفاوت بین صداهای خشن و نامهربان با صدای مهربان و محبت آمیز کودک می باشد. اگر مادر، بسیار خشن با کودک صحبت کند، او با حالت نگرانی به صدای مادر توجه می کند. صورت کودک بیان گویای نا امیدی، ترس یا شگفتی و حیرت وی است. برای والدین این اولین علامتی است که نشان می دهد کودک تقریباً روش های متفاوت او را درک می کند. رشد شناختی(3 تا 6 ماهگی) در جریان رشد شناختی کودک 3 تا 6 ماهه، جشتجو و کشف دنیای اطراف به کمک لمس کردن، بیشترین زمان بیداری کودک را اشغال می کند. هر چیزی برای کودک تازگی دارد و بچه می کوشد هر چیزی را قبل از اینکه مورد قبولش واقع شود دست کاری و آزمایش کند. این شیوه برخورد با دنیای اطراف یک اشتغال جدی برای کودک تلقی می شود و باید برای کودک فرصت پیشرفت را در این مسیر فراهم ساخت. گرچه کودک همیشه نمی تواند چیزهای متفاوت زیادی را برای لمس کردن پیدا کند اما به زودی نشان می دهد که آمادگی یادگرفتن را دارد. قبل از اینکه کودک بتواند بنشیند به اشیایی نیاز دارد که نزدیک به او باشند تا بتواند آنها را ببینید و دستش را به سوی آنها دراز کند و آنها را لمس نماید. وی باید قادر باشد اشیاء را به طرف خود بکشاند به طرف دهانش ببرد و آنها را مزه کند.(لوازم و اسباب بازی کودک برای بازی و لمس کودک باید تمیز و پاک باشد.) نخهای پلاستکی یا مهره های چوبی که نخی از آنها گذرانده شده است یا یک تکه فنر قابل ارتجاع که در عرض گهواره نصب شده است می تواند تجارب مفیدی را جهت رشد شناختی کودک به ارمغان آورد. در هر روز به کودک باید فرصت داد که آزادانه دست و پا بزند، خودش را تکان بدهد و غلت بزند. شایان ذکر است که کودک از این حرکات یا از این نوع بازی لذت خواهد برد او درباره بدن خود اطلاعاتی کسب می کند، از نقش دست و پا و انگشتانش آگاه می گردد و می داند که چه چیزهایی به او تعلق دارد. اگر کودک را بر روی پاهای خود نگه داریم پاها در حالت خمیده باقی می مانند. این مرحله دوره زمانی ثابتی ندارد و در یک تکامل، این مسأله که شیرخوار به طور مداوم پاها را در حالت کشیده و عمودی نگه ندارد، از اهمیت برخوردار است. کودک باید قادر باشد پاها را به طور فعال خم کند. کودک در این سن می تواند جغجغه را چنگ بزند و آنرا در دست بگیرد. در حالتی که جغجغه را در دست او قرار می دهیم سعی می کند آنرا به طور صحیح در دست بگیرد و آنرا به طرف دهان می برد و با دست دیگرش نگه می دارد. چهارمین ماه عمر کودک هیچ تغییر اختصاصی در تکامل توانایی به همراه ندارد. پاهای کودک مانند ماه سوم اغلب در وضعیت خمیده باقی می مانند. اگر کودک در ماه چهارم برای نگه داشتن خود بر روی پاها، فعالانه حرکاتی انجام دهد خوب است ولی این مسأله با توجه به تفاوتهای فردی کودکان به عنوان قانون در نظر گرفته نمی شود. اکنون حرکات دستها به دهان بیشتر شده و صحیح تر انجام می شود. کودک اغلب دستها یا اشیایی را که در دست دارد، به طرف دهان می برد. ادراک واقعی در شیرخوار با لمس دهان و دست شروع می شود. برای چندین ماه کودک تقریباً هر چیزی را به دهان می برد. این الگوی حرکتی، مانند مکیدن دست در هنگام نوزادی اتفاقی نیست بلکه یک عمل اختیاری و هماهنگی است. شناخت کاملاً با آنچه که درباره حرکت دستها گفته شد، همراه است. کودک نه تنها کشف می کند که آنها دستهای خود او هستند بلکه مشاهده می نماید که آن اشیاء را مانند دستهایش می تواند تصرف کند. در ماه پنجم کودک به پشت دراز کشیده است و یک وسیله رنگی و جالب توجه جلو او نگه داشته می شود، به گوانه ای که بتواند به آن دست پیدا کند. اگر توجه کودک منحرف شد، محل اسباب بازی به گونه ای تغییر داده می شود که او با کمی دقت به آن توجه کند. کودک همچنین قادر است هر دو دستش را به سمت شی ء و برای لمس آن حرکت دهد. در هر صورت کودک در این سن قادر نیست شی ء را در دست بگیرد. از ماه چهارم تا ششم زندگی پوست تنها نقش ادراک و دریافت را بازی نمی کند، حرکات چشمی به دنبال محرکها، شیرخوار را برای چندین دقیقه بدون خستگی چشمها مجذوب می کند. شیرخوار تحریکات ظریفی صوتی را نیز از محیط اطراف می شنود. کودک سه ماهه با اندام کشیده و لگد زدنش از بازی فعال خود لذت می برد. همین که او قادر به بلند کردن سرش از روی تشک باشد طولی نخواهد کشید که خواهد توانست با استفاده از نیروی ماهیچه ای بازوی خود و شانه هایش را نیز بلند کند. همین که کودک می تواند در حالت خوابیده بر روی شکم سرش را بلند کند، کنترل ماهیچه ای به طرف پایین در حرکت بوده و به سمت بالای کمر می رسد. بین 3 تا 4 ماهگی کودکان اشتیاق بسیار در نشستن دارند به شرط آنکه مراقبین آنها را یاری و حمایت کنند. در 5 تا 6 ماهگی کنترل ماهیچه ای کودک مجدداً به طرف پایین حرکت می کند. حالا دیگر کنترل ماهیچه های کمر به دست آمده اما با سن او هنوز کمی از کنترل خارج است. کودکان را باید جهت بکارگیری دستان خود برای شناخت اجسام گوناگون تشویق کرد. همه تجارب جدید سرگرم کننده بوده و موجبات یادگیری را فراهم می سازند. کودکان با بکارگیری انگشتان و انگشتان شصت خود به طور جداگانه اجسام پیچیده تری را می توانند تجربه کنند. ادامه دارد

نظرات شما عزیزان: